Kapu

Tuhinga"Te pono - te ki o te herekore o roto"

I a tatou e rangatahi ana, kei te rapu tonu tatou mo to tatou ake me to tatou tuakiri. I roto i teie tere, e mea faufaa ia taa i te faufaa o te parau mau e to ’na tiaraa i roto i to tatou iho tupuraa e to tatou tupuraa. Ko te pono he uara morare tino nui hei awhina i a tatou kia pai ake te tangata me te whai oranga pai ake.

A tahi, e tauturu te parau mau ia tatou ia ite ia tatou iho e ia parau mau ia tatou iho. E pinepine tatou i te faahemahia ia huna i ta tatou parau mau e ia haavare ia tatou iho no nia ia tatou iho e ta tatou mau ma'itiraa i roto i te oraraa. Engari, ka taea e te pono te awhina i a tatou ki te mohio ki o tatou taha pai me te kino me te whakaae tika. E tauturu te parau mau ia tatou ia ite i to tatou mau otia e ia amo i te hopoia no ta tatou mau ohipa.

Tuarua, ko te pono te mea nui o to tatou hononga ki etahi atu. Ki te pono tatou me te tuwhera ki te hunga e karapoti ana ia tatou, ka taea e tatou te hanga hononga i runga i te whakawhirinaki me te whakaute tahi. Ma te pono ka taea e tatou te whakapuaki i o tatou kare-a-roto me o tatou whakaaro i runga i te pono me te whiwhi urupare whai hua. I te hoê â taime, e nehenehe te hunaraa i te parau mau aore ra te haavare e faaino i to tatou mau taairaa e e erehia tatou i te tiaturi o te feia e haaati ra ia tatou.

I roto i te ao hou, ka taea te whakawhanaunga me te whakamaori i te kaupapa o te pono i roto i nga huarahi maha, engari ka mau tonu tona hiranga me te mea nui ki te mahi o te hapori. A tahi, e mea faufaa te parau mau no te patu i te hoê niu papu i roto i te mau taairaa taata atoa. Ahakoa i roto i te hoahoa, i te whanau, i te pakihi ranei, ka taea e te kore o te pono te whakangaro i te whakawhirinaki ka arahi ki te pouri me te pohehe. Na roto noa i te ite i te parau mau e nehenehe ai tatou e rave i te mau faaotiraa maitai e e rave i te mau taahiraa no te ape i te mau faahopearaa iino o te mau ohipa mana‘o ore.

Tuarua, he mea nui te pono i roto i te tukanga o te whakawhanaketanga whaiaro me te ako. Ma te kore e mohio ki te pono mo te ao e karapoti ana ia tatou me a tatou ano, kaore e taea e tatou te ahu whakamua me te eke ki o tatou kaha. Na roto i te aroraa i te parau mau no nia ia tatou iho, e nehenehe tatou e ite i to tatou mau paruparu e e haamata tatou i te haa no te haamaitai i te reira. He mea nui ano te ako i runga i te pono mo te whakawhanake i te whakaaro arohaehae me te whakatau whakatau.

Ka mutu, he mea tino nui te pono i roto i te ao torangapu me te ao hapori. I roto i te manapori mahi, me whai waahi nga tangata whenua ki nga korero tika me te mohio ki te wehewehe i waenga i te pono me te teka. Waihoki, me noho pono nga rangatira torangapu me nga tangata whai mana me te mahi i runga i te ngakau tapatahi ki te pupuri i te pumau me te oranga o te hapori. I te kore o te pono, ka taea te whakahaere i te mana me te awe ki te whakararu i te taupori.

Hei whakamutunga, ko te pono he uara nui mo te whanaketanga whaiaro me te whanaungatanga. Ka awhina ia tatou ki te mohio ki a tatou ano, ki te pono ki etahi atu me te hanga hononga pakari me te whakawhirinaki. Ko te rapu mo te pono he haerenga haere tonu, engari i ia hikoinga, ka whakatata atu tatou ki te herekoretanga o roto me te mohiotanga hohonu atu ki a tatou ano.

Tohutoro me te taitara "Te faufaa o te parau mau"

I. Kupu Whakataki
Ua riro te parau mau ei faufaa tumu i roto i to tatou oraraa e e tuhaa faufaa roa to ’na i roto i te mau tuhaa atoa o to tatou oraraa. I roto i tenei ripoata, ka korerohia e tatou te hiranga o te pono i roto i o tatou oranga, he aha te mea nui ki te pono me te rapu i te pono i roto i nga ahuatanga katoa.

II. Te hiranga o te pono i roto i nga hononga tangata
E mea faufaa te parau mau i roto i to tatou mau auraa e te feia e haaati ra ia tatou. Ki te pono me te tuwhera i roto i ta tatou korero, ka hangaia e tatou nga hononga o te whakawhirinaki me te whakaute. I tetahi atu taha, ko te korero teka me te huna i te pono ka arahi ki te pakaru o nga whanaungatanga me te ngaro o te whakawhirinaki ki etahi atu. No reira, e mea faufaa roa ia faaite i te parau mau e ia paraparau ma te huna ore i te feia e haaati ra ia tatou, noa ’tu te fifi o te parau mau.

III. Te hiranga o te pono i roto i te whanaketanga whaiaro
He mea nui ano te rapu mo te pono i roto i te whakawhanaketanga whaiaro. Ki te pono tatou ki a tatou ano me te mohio ki o tatou ngoikoretanga, ka nui ake te waahi ki te whakapai ake me te whakawhanake whaiaro me te ngaio. Ano hoki, ko te rapu mo te pono ka taea te mahi mo te mohio-whaiaro me te mohio ki te ao e karapoti ana ia tatou, ka taea te arahi ki te mohio me te pakeke ake.

IV. Te hiranga o te pono i roto i te hapori
I roto i te hapori, he mea nui te pono ki te pupuri i te punaha tika me te tika. Ina he pono, he marama hoki nga tangata me nga whakahaere, ka hanga he hapori e taea ai e te tangata te whakawhirinaki tetahi ki tetahi, me te whakahaere tika i te tika. I tetahi atu taha, ko te huna i te pono me te korero teka ka arahi ki te pirau, te he me te wehewehe i roto i te hapori.

Panui  Whakamutunga o te karaehe tuawha - Tuhinga, Ripoata, Tito

Mo te paanga o te pono i roto i te hapori, me tohu he mahi nui ki te pupuri i te pono me te tika. Ma te whakaatu me te whakaae ki te pono, ka taea e te hapori te aukati i te pirau me te he. Ka taea hoki e te pono te awhina ki te hanga turanga pakari mo te whakawhitiwhiti korero me te mahi tahi i waenga i nga tangata, me te akiaki i te maaramatanga me te whakaute tahi.

He mea nui ano te pono i roto i te tukanga o te whakawhanaketanga whaiaro me te tipu whaiaro. Ma te mohio me te whakaae ki te pono mo ia ano, ka taea e te tangata te mohio ki ona ake kaha me ona ngoikoretanga, ka timata ki te mahi pai. E nehenehe atoa te parau mau e tauturu i te faatupu i te mana‘o aroha e te maramarama no vetahi ê, e matara noa ’tu ai tatou e e farii i te hi‘oraa o vetahi ê.

Heoi ano, he mea nui kia mahara ko te pono ka taea te whakawhanaunga me te awe i te tirohanga me te horopaki e whakaatuhia ana. No reira he mea nui kia kaua e ti'aturi noa ki o tatou ake whakaaro me te kaha ki te rapu korero mai i nga momo maapuna rereke me te pono kia marama ake ai te maaramatanga o te mooni.

No reira, kaore e taea te whakahawea ki te hiranga o te pono, no te mea ka taea e ia te pupuri i te pono me te tika i roto i te hapori, te whakawhanaketanga whaiaro, me te mohiotanga hohonu atu ki etahi atu. Engari, he mea nui kia maumahara he whanaungatanga te pono, ka taea e te horopaki te awe, na reira he mea nui ki te rapu korero mai i nga momo momo puna korero pono.

V. Whakamutunga
Hei whakamutunga, he uara nui te pono i roto i to tatou oranga, he mahi nui hoki i roto i o tatou whanaungatanga tangata, whanaketanga whaiaro me te pupuri i te hapori tika me te tika. He mea nui ki te rapu i te pono me te pono i roto i nga ahuatanga katoa o to tatou oranga kia puta ai he ao pai ake mo te katoa.

Te titonga whakaahua"Te hiranga o te pono"

 
I roto i te ao he teka me te raweke te tikanga o te ra, ko te hiranga o te pono ka warewarehia. Heoi, e whakapono ana ahau ko te pono tetahi o nga uara tino utu nui ka taea e tatou i roto i te ao me te mea nui kia rapua e tatou me te tiaki kaha.

A tahi, e tauturu te parau mau ia tatou ia ite ia tatou iho e ia tupu mai te taata. Ki te pono tatou ki a tatou ano me te whakaae ki o tatou he, ka taea e tatou te ako mai i a raatau me te pai ake. E tauturu atoa te parau mau ia tatou ia faatupu i te mau taairaa maitai e te haavare ore e te feia e haaati ra ia tatou. Ko te whanaungatanga i runga i nga korero teka me te teka e kore e pono, e kore e taea te pumau.

Tuarua, he mea nui te pono ki te mahi tika o to tatou hapori. Ko ta tatou punaha whakawa i runga i te whakaaro o te pono me te tika. I te korenga o te pono, kare e taea te whakatutuki i te tika, kaore e taea e to tatou hapori te mahi tika. E mea faufaa atoa te parau mau no te rave i te mau faaotiraa faufaa i roto i to tatou oraraa. Ahakoa he whakatau whaiaro, he whakatau ngaio ranei, ko nga whakatau pai kei runga i nga korero tika me te pono.

Hei whakamutunga, ko te pono tetahi o nga uara tino utu nui ka taea e tatou, me rapu me te tiaki kaha i roto i o tatou oranga. Ko te pono ka awhina ia tatou ki te mohio ki a tatou ano, ki te hanga hononga pono, me te mahi i roto i te hapori tika me te tika. He mea nui kia whakatenatena me te whakatairanga i te pono i roto i te ao e noho nei tatou me te ngana ki te noho pono me te pono i nga wa katoa ka mahia e tatou.

Waiho he korero.