Edemede gbasara Na mkpa mmadụ - Gịnị bụ mmadụ?

Nwoke ahụ, ihe nke nwere ikike na njirimara pụrụ iche n'etiti ihe ndị ọzọ dị ndụ, na-abụkarị isiokwu nke arụmụka na ntụgharị uche mmadụ. Kemgbe oge ochie, ndị mmadụ agbalịwo ịkọwa na ịghọta ihe mmadụ bụ na ihe na-eme ka ọ dị iche na ihe ndị ọzọ dị n'ụwa. Ma, n'ụzọ bụ isi, gịnị bụ mmadụ na gịnị na-eme ka ọ bụrụ onye pụrụ iche?

Otu n'ime ihe na-akọwapụta ihe dị mkpa mmadụ bụ ọgụgụ isi. Mmadụ nwere ike iche echiche, mmụta, na imepụta ụzọ ndị ga-eme ka o kwekọọ na gburugburu ebe obibi ya ma na-aga n'ihu na-etolite. Ọgụgụ isi mmadụ na-enye ya ohere ime mkpebi na ime ihe kwekọrọ n'ọnọdụ, ikike a na-emekwa ka ọ dị iche n'ihe ndị ọzọ dị ndụ.

Akụkụ ọzọ dị mkpa nke ọdịdị mmadụ bụ ọmịiko. Mmadụ nwere ike ịghọta ma nwee mmetụta mmetụta uche na mmetụta nke ndị gbara ya gburugburu, na-enye ya ohere ịmepụta njikọ na ịzụlite mmekọrịta siri ike. Mmetụta ọmịiko na-enye mmadụ ohere itinye onwe ya n'ọnọdụ nke ndị gbara ha gburugburu, ghọta mkpa na nchegbu ha, na inye nkwado.

Ọzọkwa, nnwere onwe bụ ihe ọzọ dị mkpa nke mmadụ. Mmadụ nwere ohere ịhọrọ ọdịnihu nke ya na ime ihe dịka uche na akọ na uche nke ya siri dị. Nnwere onwe a na-enye mmadụ ohere ime mkpebi na ime ihe dabere na echiche na ụkpụrụ nke ya, na-enye ya ohere ịzụlite na iru ikike ya.

Akụkụ ọzọ dị mkpa nke ọdịdị mmadụ bụ ikike ịhụ n'anya na ịhụ ya n'anya. Ụmụ mmadụ na-enwe ike ịzụlite mmekọrịta mmetụta uche siri ike na ndị ọzọ ma na-enye ndị nọ ha gburugburu ịhụnanya na nlekọta. Ikike a ịhụ n'anya na ịhụ n'anya na-enye mmadụ ohere ịmepụta njikọ siri ike ma nweta obi ụtọ.

Mmadụ bụ ihe dị mgbagwoju anya ma na-adọrọ adọrọ, nke e nyere ọtụtụ ikike na ikike dị egwu. Otú ọ dị, ihe na-eme ka ọ bụrụ onye pụrụ iche n'ezie abụghị nanị ikike anụ ahụ ma ọ bụ ọgụgụ isi, kamakwa mmetụta uche na ahụmahụ onwe onye. Mmadụ bụ ihe mmetụta uche, nwere nnukwu ikike ịhụ n'anya, inwe ọmịiko na ọmịiko n'ebe ndị ọzọ nọ. Ọzọkwa, onye ọ bụla nwere ụkpụrụ na ụkpụrụ nke ya na-eduzi ya na ndụ ma mee ka ọ bụrụ ihe pụrụ iche.

Mmadụ bụkwa anụmanụ na-elekọta mmadụ. Anyị chọrọ njikọ na ndị ọzọ ka anyị nwee mmetụta nke afọ ojuju na ịzụlite nke ọma. Site n'iso ndị ọzọ na-emekọrịta ihe, anyị na-amụta nkà na-elekọta mmadụ na ịzụlite mmekọrịta dị mkpa na-enye nkwado na agbamume n'oge mkpa. Ọzọkwa, site na mmekọrịta mmadụ na ibe anyị nwere ike inye aka na uto na mmepe nke obodo anyị bi na ya.

N'agbanyeghị eziokwu ahụ bụ na mmadụ nwere ọtụtụ ikike na ikike pụrụ iche, ka o sina dị ọ bụ onye na-adịghị ike ma nwee mmetụta. A na-ekpughere anyị ọtụtụ ihe iyi egwu na ihe ịma aka dị n'ụwa gbara anyị gburugburu, ikike anyị nwere imeri ha dịgasị iche site n'otu n'otu ruo n'otu n'otu. Ọ dị mkpa ka anyị mara maka adịghị ike ndị a ma chọọ ịzụlite nkà ịnagide ihe na nkwụghachi azụ ka anyị wee nwee ike iche ihe ịma aka nke ndụ ihu n'ụzọ na-ewuli elu na nke ziri ezi.

N'ikpeazụ, mmadụ bụ ihe okike na ihe ọhụrụ. Anyị nwere ike iche n'echiche na ịmepụta ihe ọhụrụ, ịmepụta na ịgbanwe ụwa gbara anyị gburugburu site na echiche na omume anyị. Site na ihe ọhụrụ na imepụta ihe, mmadụ enwewo ike iwu obodo, mepụta nkà na ụzụ dị elu, na ịmepụta ọgwụ na ọgwụgwọ maka ọrịa ndị e weere na ọ dịghị ọgwụgwọ n'oge gara aga. Ya mere, mmadụ nọ na usoro mmepe na evolushọn na-aga n'ihu, na-achọ mgbe niile imezi ọnọdụ ya ma merie oke ya.

Na ngwụcha, nwoke ahụ bụ ihe pụrụ iche na nke pụrụ iche, akọwapụtara site na ikike dị ka ọgụgụ isi, ọmịiko, nnwere onwe na ike ịhụ n'anya na ịhụ ya n'anya. Ọ bụ àgwà ndị a na-enye mmadụ ohere ịzụlite na iru ikike ya, na-enye ya ohere ịchọta obi ụtọ na afọ ojuju ná ndụ.

Ntụaka ya na aha"Nkọwa na njirimara mmadụ"

Okwu mmeghe

Mmadụ bụ onye na-achị ụwa ma wuo mmepeanya dị egwu, ma ọ ka na-ajụ onye ọ bụ. Gịnị ka ịbụ mmadụ pụtara? Kedu ihe na-akọwa anyị na ihe na-eme ka anyị dị iche na ndị ọzọ? N'ime akụkọ a, anyị ga-agbalị ịza ajụjụ ndị a ma kọwaa mmadụ site n'echiche sayensị, omenala na nkà ihe ọmụma.

Nkọwa nke mmadụ

Site na echiche sayensị, mmadụ bụ ụdị primate nke sitere na genus Homo. E ji amamihe ya dị elu na ikike imepụta omenala na mmepeanya mara ya. Omenala, mmadụ bụ onye mepụtara okpukperechi, asụsụ, nka na usoro mmekọrịta mmadụ na ibe ya. Àgwà ndị a na-eme ka mmadụ bụrụ ihe pụrụ iche na nke pụrụ iche, nke nwere ike ime mgbanwe na gburugburu ebe ọ bụla na ịmepụta ihe ọhụrụ.

Àgwà mmadụ

Enwere ọtụtụ njirimara na-akọwa mmadụ dị ka ihe pụrụ iche. Ndị a gụnyere:

• Ọgụgụ isi dị elu: mmadụ nwere ike iche echiche nke ọma, dozie nsogbu dị mgbagwoju anya ma mepụta teknụzụ ọhụrụ.
• Ọmụma onwe ya: mmadụ maara banyere ịdị adị ya na ọrụ ya n'ụwa.
  Ikike ịkparịta ụka: mmadụ nwere ike ịkparịta ụka site n'asụsụ ma nyefee ihe ọmụma na echiche site n'otu ọgbọ gaa n'ọgbọ ọzọ.
• Ikike ịmepụta omenala na mmepeanya: Mmadụ nwere ike ịmepụta usoro mmekọrịta mmadụ na ibe ya, okpukpere chi, nka, na teknụzụ ndị na-enye ya ohere ime mgbanwe na ime nke ọma na gburugburu ebe ọ bụla.
• Mmetụta ọmịiko: mmadụ nwere ike ịghọta ma nwee mmetụta mmetụta na mmetụta nke ndị ọzọ.

Nwoke n'ihe gbasara okike

Mmadụ bụ mmadụ na-elekọta mmadụ, mana ọ bụkwa ihe okike. Ejikọtara ya na okike site na njirimara ndu ya na physiological, yana site na mmekọrịta ya na gburugburu ebe obibi. Mmadụ nwere mmetụta dị ukwuu na okike ma nwee ike imetụta nguzozi gburugburu ebe obibi nke mbara ala. Ya mere, ọ dị mkpa ịmụta ibikọ ọnụ na okike ma hụ na ejiri ihe ndị sitere n'okike mee ihe na-adịgide adịgide na n'ụzọ kwesịrị ekwesị.

Mmadụ n'ihe gbasara ọha mmadụ

Mmadụ bụ mmadụ na-elekọta mmadụ, na-ejikọta ya na ndị ọzọ site na ezinụlọ, ọbụbụenyi, obodo na mmekọrịta ọha na eze. Society na-enye anyị nkwado dị mkpa iji zụlite na ibi ndụ zuru oke, mana n'otu oge ahụ ọ nwere ike igbochi nnwere onwe anyị n'otu n'otu. Ọ dị mkpa ka anyị mụta ịhụ nguzozi n'etiti mkpa na ọchịchọ onwe anyị na ọrụ mmekọrịta anyị.

Mmadụ n'ihe gbasara onwe ya

Mmadụ bụ ihe gbagwojuru anya, nke nwere akụkụ dị iche iche nke na-azụlite àgwà ya na njirimara ya n'oge ndụ ya niile. Nghọta onwe onye na mmepe onwe onye dị oke mkpa iji nweta ike anyị zuru oke na imezu ebumnuche onwe anyị. Ọ dị mkpa ka anyị na onwe anyị na-enwe mmekọrịta dị mma na ịkwanyere ibe anyị ùgwù na ịhụ onwe anyị n'anya dị ka anyị dị.

Mmadụ n'ihe gbasara eluigwe na ala

Mmadụ bụ akụkụ dị nta nke mbara igwe dị omimi na nke dị omimi, na ịghọta nke a dị mkpa maka ịzụlite n'ụzọ ime mmụọ na ijikọta na ihe karịrị anyị onwe anyị. Ajụjụ gbasara ihe ndụ pụtara, ebe anyị si malite na ebe anyị na-aga bụ ihe dị mkpa na nkà ihe ọmụma mmadụ, ọ pụkwara inyere anyị aka ịchọta nzube na nduzi ná ndụ. Ọ dị mkpa imeghe uche na obi anyị wee nyochaa ihe omimi nke eluigwe na ụwa anyị bi na ya.

Mkpebi

Mmadụ bụ ihe dị mgbagwoju anya na ihe pụrụ iche, nwere ikike na àgwà ndị na-eme ka ọ dị iche na ihe ọ bụla ọzọ dị n'ụwa. Ọgụgụ isi ya dị elu na ikike imepụta ọdịbendị na mmepeanya mere ka mmepe mmadụ dị ịtụnanya na mgbanwe dị ukwuu n'ụwa nke anyị bi na ya. Ọ dị mkpa ịghọta ihe ịbụ mmadụ pụtara na ịghọta uru pụrụ iche anyị na-eweta n'ụwa.

Ngwakọta nkọwa gbasara gini bu mmadu

Mmadụ - ihe mgbagwoju anya nke na-achọ ihe ndụ pụtara
Mmadụ na-enwe mmasị mgbe nile maka ịdị adị nke ya na ọnọdụ ya n'ụwa. Gịnị bụ mmadụ? Ọ bụ ajụjụ ka nkà ihe ọmụma, akparamaagwa na ndị ọzọ na ngalaba nke sayensị na-agbalị ịza. Mana, ikekwe nke kachasị mkpa, mmadụ na-agbalị ịza ajụjụ a site n'ahụmahụ ndụ nke ya na ịchọ ihe ọ pụtara.

Mmadụ bụ ihe dị mgbagwoju anya ma juputara na esemokwu. N'otu aka ahụ, anyị bụ ndị e kere eke nke eluigwe na ala, ndị na-adịghị ike na ndị na-adabere na ọnọdụ ndị gbara ya gburugburu, na n'aka nke ọzọ, anyị bụ ndị nwere ike ịmepụta na ịchịkwa ụwa anyị bi n'ime ya. Anyị dị ntakịrị n'ihu eluigwe na ala ma e nyere anyị ike dị n'ime na-enweghị atụ. Nkwekọrịta a na-akọwapụta anyị ma mee ka anyị na-achọ azịza mgbe niile maka ajụjụ nke ihe mmadụ bụ.

N'ime akụkọ ihe mere eme nke mmadụ, enweela ọtụtụ echiche na-anwa ịnye nkọwa nke mmadụ. Aristotle kwenyere na mmadụ bụ anụ ezi uche, Descartes kwukwara na mmadụ bụ ihe ezi uche dị na ya ma mara maka ịdị adị nke ya. Ma, karịa ihe ọ bụla, mmadụ bụ onye na-achọ ihe ịdị adị ya pụtara.

Ịchọ ihe ndụ pụtara bụ otu n’ime akụkụ kacha mkpa na ndụ mmadụ. Ndị mmadụ na-achọkarị ịchọta ihe pụtara na ndụ ha wee chọpụta ọnọdụ ha n'ụwa. Ọtụtụ oge, ọchụchọ a bụ ihe mere ndị mmadụ ji ewepụta ndụ ha maka ebumnuche ma ọ bụ ọrụ ụfọdụ.

Mmadụ bụ ihe dị mgbagwoju anya ma na-agbanwe agbanwe mgbe niile. Onye ọ bụla nwere ahụmahụ nke ya na mgba nke ime, ma otu n'ime ihe ịma aka kacha mkpa ná ndụ bụ ịchọta ihe ọ pụtara. N'ikpeazụ, azịza nye ajụjụ nke ihe mmadụ na-adabere na onye ọ bụla na ihe onye ọ bụla weere dị ka ihe dị mkpa na nke bara uru na ndụ ya.