Izinkomishi

Indaba elangeni lethu

Ilanga liyinto ethakazelisayo ethonya izici eziningi zokuphila kwethu. Iyisikhungo sesimiso sethu sonozungezilanga futhi inesibopho sokuba khona kokuphila eMhlabeni. Nokho, ilanga aligcini nje ngokunikeza ukukhanya nokushisa. Idlala indima ebalulekile esimweni sezulu, emini isinika amandla futhi isivikele emisebeni eyingozi.

Ilanga libhekwa njengenye yemithombo ebaluleke kakhulu yamandla okuphila, kokubili ezitshalweni, izilwane kanye nabantu. Ilanga lisinika uvithamini D, obalulekile emathanjeni futhi esiza ekuvimbeleni izifo ezithile. Ngaphezu kwalokho, amandla elanga asetshenziswa kabanzi njengomthombo wamandla ahlanzekile futhi asimeme.

Ngaphandle kwezinzuzo ezisobala zelanga, kukhona nemiphumela engemihle. Imisebe ye-Ultraviolet ingaba yingozi esikhumbeni, ibangele ukushiswa yilanga nezinye izimo. Futhi, ngesikhathi sokushisa okude isikhathi eside, ilanga lingaba yingozi empilweni yethu, ikakhulukazi kwabasengozini kakhulu, njengabantu asebekhulile noma izingane.

Nakuba ilanga lihlala likhona esibhakabhakeni sethu, ngezinye izikhathi sivame ukulithatha kalula. Nokho, ilanga libalulekile ekuphileni eMhlabeni, linikeza amandla nokukhanya kuzo zonke izinto eziphilayo. Kuwo wonke umlando wesintu, ilanga ngokuvamile belikhulekelwa njengonkulunkulu noma uphawu lwamandla nobukhosi. Namuhla, ucwaningo lwesayensi kanye nezinto ezitholakele zisenza siliqonde kangcono ilanga nokubaluleka kwalo ezimpilweni zethu.

ILanga liyinkanyezi enkulu enkabeni yesimiso sethu sonozungezilanga futhi linomthwalo wemfanelo wokukhanyisa nokushisisa Umhlaba. Ngaphandle kwelanga, uMhlaba ubuyoba indawo ebandayo, emnyama nengenakuphila. Nge-photosynthesis, izitshalo zisebenzisa amandla elanga ukuze zikhiqize ukudla nomoya-mpilo, okubalulekile ukuze zonke izilwane ziphile. Ilanga liphinde libe nendima ebalulekile ekugcineni umjikelezo wamanzi nokulawula amazinga okushisa embulunga yonke.

Ngaphezu kokubaluleka kwalo kwesayensi, ilanga libuye libe nokubaluleka kwamasiko kanye nezifanekiselo. Kuwo wonke umlando, amasiko nezinkolo eziningi ziye zakhulekela ilanga njengonkulunkulu noma uphawu lwamandla nobukhosi. Ezinganekwaneni zamaGreki, uHelios wayengunkulunkulu welanga, kanti eGibhithe lasendulo, unkulunkulu welanga kwakunguRa. Ezizweni eziningi, ilanga livame ukuhlotshaniswa nokuphila, amandla namandla, futhi izenzakalo ezibaluleke kakhulu ekuphileni, njengokuzalwa nokufa, ngokuvamile zibonakala ngokuma kwelanga esibhakabhakeni.

Namuhla, ucwaningo lwesayensi nezinto ezitholakele zisinika ukuqonda kangcono ilanga nendlela elikuthinta ngayo ukuphila eMhlabeni. Ukubhekwa kwezinkanyezi kanye nezifundo kusinikeze ulwazi oluningiliziwe mayelana nokubunjwa, ukwakheka kanye nokuvela kwelanga. Futhi, izifundo ngomthelela wokuguquka kwesimo sezulu kanye nokufudumala komhlaba elangeni kusinika umbono obanzi ngokubaluleka kwakho ezimpilweni zethu.

Ekuphetheni, ilanga lingamandla abalulekile okuphila nendawo ezungezile. Ngaphandle kwawo, ukuphila eMhlabeni bekungeke kwenzeke. Kubalulekile ukuqaphela ukubaluleka kwelanga futhi sizivikele emiphumeleni yalo emibi. Ngokuqonda nokuphatha kahle le nto yemvelo, singaqhubeka nokujabulela izinzuzo zayo ngendlela eqhubekayo nenempilo.

Mayelana nelanga

Ilanga liyinkanyezi, emaphakathi nesimiso sethu sonozungezilanga. Ingenye yemithombo ebaluleke kakhulu futhi ebalulekile yamandla empilweni Emhlabeni. Inikeza ukukhanya nokushisa okudingekayo ukuze kugcinwe izimo ezidingekayo ukuze izitshalo nezilwane ziphile.

ILanga liyindilinga enkulukazi enobubanzi obungamakhilomitha ayizigidi ezingu-1,4 kanye nesisindo esingu-1,99 x 10^30 kg, okwenza cishe u-99,86% wengqikithi yesisindo sohlelo lwethu sonozungezilanga. Iphinde ibe nezinga lokushisa eliphakeme kakhulu elibalelwa ku-15 million degrees Celsius enkabeni yalo. Lokhu kushisa okuphezulu kubangela ukukhiqizwa okushubile kokushisa namandla amancane ngenqubo yokuhlangana kwe-nuclear okwenzeka phakathi kwawo.

Ilanga libalulekile empilweni yasemhlabeni. Ngokukhanya nokushisa kwayo, ifudumeza umkhathi nezilwandle, kubangele amafu nemvula. Kuphinde kusize izitshalo ukuthi zikhule ngenqubo ye-photosynthesis.

Nokho, imisebe yelanga nayo ingaba nemiphumela engemihle, njengokushiswa kwesikhumba nokulimala okubangelwa imisebe ye-ultraviolet. Ngenxa yalesi sizathu, kubalulekile ukuzivikela emisebeni yelanga, ikakhulukazi ehlobo noma ezindaweni ezichayeka kakhulu elangeni.

Esinye sezici ezibaluleke kakhulu zelanga ukuthi liwumthombo wamandla eplanethi yethu. Ngokusebenzisa imisebe yelanga, ilanga linikeza ukushisa nokukhanya okudingekayo ukuze ukuphila kuthuthuke eMhlabeni. Ngaphandle kwazo, bekungeke kwenzeke ukuba izilwane nezitshalo ziphile kule planethi. Ngaphezu kwalokho, amandla elanga angashintshwa abe ugesi ngokusebenzisa ama-solar panel, anikeze umthombo obalulekile wamandla ahlanzekile futhi aqhubekayo.

Funda  Ikwindla esivinini - Indatshana, Umbiko, Ukwakhiwa

Ilanga liphinde libandakanyeke ezintweni eziningi zezinkanyezi, ezihlanganisa ukufiphala kwelanga kanye nezihlambi ze-meteor. Ukufiphala kwelanga nenyanga kuwumphumela wokuhamba koMhlaba neNyanga ukuzungeza ilanga, futhi nakuba kuyivelakancane, kuyizehlakalo ezimangalisayo eziheha ukunaka kwabantu emhlabeni jikelele. Ukwengeza, izihlambi ze-meteor, ezenzeka lapho uMhlaba udlula ngemva kwenkanyezi enomsila, kungenye isenzakalo sezinkanyezi esithakazelisayo esihilela ilanga.

Ekuphetheni, Ilanga lingenye yemithombo yamandla ebaluleke kakhulu nokukhanya kokuphila eMhlabeni. Iwumthombo obalulekile wokushisa nokukhanya, kodwa futhi ingumthombo wengozi engaba khona ngemisebe yayo. Kubalulekile ukuqonda indima yayo futhi sizivikele emisebeni yelanga eyeqisayo ukuze sihlale sinempilo futhi siphephile.

Ukwakheka ngelanga

Ilanga liyinkaba yesimiso sethu sonozungezilanga futhi unesibopho sakho konke ukuphila nokukhanya esikubona eMhlabeni. Lena indikimba yasezulwini ethokozisayo egqugquzele abantu kuso sonke isikhathi futhi ibihlonishwa amasiko amaningi.

Nakuba iLanga limaphakathi nomkhathi wethu wendawo, liphinde libe ngenye yezinkanyezi ezincane kakhulu emthaleni. Nokho, kithi, ingelinye lamandla abaluleke kakhulu futhi anethonya ekuphileni kwethu kwansuku zonke. Ngaphandle kweLanga, iplanethi yethu ingaba yibhola elimnyama leqhwa, elingenakho ukuphila nokukhazimula.

Ilanga libuye libe nesibopho kuzo zonke izinkathi zethu zonyaka. Njengoba uMhlaba uzungeza, imisebe yeLanga iwela ngendlela ehlukile emhlabeni, okuholela ekushintsheni kwezinga lokushisa, okuholela ekwehlukeni kwezinkathi zonyaka. Amandla elanga aphinde asivumele ukuthi sakhe ugesi ngamaphaneli elanga futhi afudumeze iplanethi yethu.

Ilanga libuye lihlotshaniswe namasiko namasiko amaningi. Ngokwesibonelo, ezikhathini zasendulo, abantu babekhulekela iLanga njengonkulunkulu futhi benikela iminikelo kulo. Imikhosi eminingi nemikhosi igxile eduze neLanga, kuhlanganise nehlobo kanye nezikhathi zasebusika.

Ilanga lingaba nethonya elinamandla emizweni yethu. Phakathi nenkathi ebandayo, lapho izinsuku ziba mfishane nelanga likhanya kancane, abantu abaningi bahlushwa ukucindezeleka kwezinkathi ezithile zonyaka. Ukulinda nokulindela izinsuku ezinelanga kunganele ukusiphakamisa futhi kusenze sizizwe sinethemba futhi sinamandla. Futhi phakathi nehlobo, ukuba khona kwelanga kusikhuthaza ukuba siphumele ngaphandle siye emvelweni, sijabulele ulwandle, amahlathi noma amachibi, futhi sichithe isikhathi ngaphandle.

Nakuba kungase kubonakale kumangalisa, ilanga eliningi lingaba yingozi empilweni yethu. Ukuchayeka ngokweqile emisebeni ye-UV yelanga kungabangela ukushiswa yilanga, imibimbi ngaphambi kwesikhathi, amabala obudala, futhi kwandise ingozi yomdlavuza wesikhumba. Kubalulekile ukuvikela isikhumba sethu ngokugqoka izingubo ezifanele, ukugcoba i-sunscreen nokugwema ukuchayeka elangeni isikhathi eside phakathi namahora ashisa kakhulu.

Emasikweni nasezinkolweni eziningi, ilanga liwuphawu olubalulekile lokuphila, amandla kanye nokuvuselelwa. Ngokwesibonelo, ezinganekwaneni zamaGreki, unkulunkulu u-Apollo wayehlotshaniswa nelanga nemithi, kanti ngokwesiko lama-Aztec, unkulunkulu uTonatiuh wayekhulekelwa njengelanga ngokwalo. Ngisho nanamuhla, ilanga livame ukusetshenziswa njengophawu emikhakheni ehlukahlukene, njengobuciko, izincwadi, umculo noma ukuklama imfashini.

Ekuphetheni, Ilanga lingamandla abalulekile ekuphileni kwethu. Ngaphandle kwawo, ukuphila eMhlabeni bekuyoba okuhluke ngokuphelele futhi kungenayo imfudumalo nokukhanya. Ngakho-ke, kufanele sazise futhi sihloniphe indima yayo ezimpilweni zethu, hhayi nje njengomthombo wamandla, kodwa futhi njengophawu lwamasiko nengokomoya.

Shiya amazwana.