Izinkomishi

Indatshana emayelana nenyanga esibhakabhakeni

INyanga iyindikimba yasezulwini ekhanya kakhulu ebusuku futhi ingenye yezinto ezithakazelisa kakhulu eMkhathini.. Kuwo wonke umlando wesintu, iye yaphefumulela abadwebi, izimbongi nezazi zezinkanyezi ngokufanayo, yasikhanga ngakho kokubili ubuhle bayo nezimfihlakalo zayo. Kule ndaba, ngizohlola ezinye zezici ezithakazelisa kakhulu zeNyanga nokubaluleka kwayo empilweni yasemhlabeni.

Inyanga iyindikimba yasezulwini ethakazelisayo ngezizathu eziningi. Okokuqala, iyisathelayithi yemvelo enkulu kunazo zonke emhlabeni, enobubanzi obucishe bube ingxenye yesine yoMhlaba. Okwesibili, iNyanga ukuphela kwendikimba yasezulwini engaphandle koMhlaba abantu abaye bahamba bayoyibona mathupha. Lokhu okokuqala kwenzeka ngo-1969, lapho u-Neil Armstrong kanye no-Buzz Aldrin beba abantu bokuqala ukuhamba endaweni yenyanga. Ngaphezu kwalokho, iNyanga inethonya elikhulu olwandle kanye nesimo sezulu soMhlaba ngenxa yamandla adonsela phansi.

Inyanga nayo ibe nendima ebalulekile emlandweni namasiko abantu. Ngokuhamba kwesikhathi, uye wahlonishwa amasiko nezinkolo ezihlukahlukene, ehlotshaniswa nokuzala, imfihlakalo nokuphulukisa. Ezinganekwaneni zamaGreki, u-Arthemisi wayengunkulunkulukazi wokuzingela noweNyanga, futhi ezinganekwaneni zamaRoma, iNyanga yayivame ukuhlotshaniswa noDiana, unkulunkulukazi wokuzingela nehlathi. Phakathi nomlando wakamuva, iNyanga isibe uphawu lokuhlola nokutholwa komuntu, kuyilapho iNyanga Egcwele ivame ukuhlotshaniswa nezothando kanye nethuba lokuqala isigaba esisha empilweni.

Nakuba iNyanga ibilokhu igxile ezinganekwaneni eziningi nezinganekwane ngaso sonke isikhathi, kunengcebo yolwazi lwesayensi mayelana nalendikimba yasezulwini. Isibonelo, iNyanga yaziwa njengesathelayithi yemvelo yesihlanu ngobukhulu esimisweni sonozungezilanga, enobubanzi obungamakhilomitha angu-3.474. INyanga yaziwa nangokuthi icishe ibe ingxenye yesine yobukhulu boMhlaba futhi inamandla adonsela phansi aphindwe izikhathi eziyisithupha kunoMhlaba. Nakuba lo mehluko ungase ubonakale ubalulekile, mincane ngokwanele ukuvumela osomkhathi ukuba bahambe futhi bahlole indawo yenyanga.

Ukwengeza, iNyanga inomlando othakazelisayo wokuhlola indawo. Umsebenzi wokuqala womuntu wokufika eNyangeni kwakungu-Apollo 11 ngo-1969, kwalandela amanye amamishini e-Apollo ayisithupha kwaze kwaba ngu-1972. Lezi mishini zaletha osomkhathi abangu-12 baseMelika endaweni yenyanga, abenza ucwaningo lwezemvelo futhi baqoqa amasampula amatshe nomhlabathi nyanga zonke. INyanga iphinde yahlolwa ngezinye izimishini zasemkhathini, okuhlanganisa uhlelo lweSoviet Luna kanye nemishini yasemkhathini yaseShayina.

INyanga nayo inethonya elibalulekile ezimpilweni zethu zansuku zonke. Umjikelezo wenyanga uthonya amagagasi olwandle, futhi ukukhanya kwawo kwasebusuku kuyisibusiso ezilwaneni nasezitshalweni. Inyanga nayo inethonya elinamandla esikweni lesintu, ngokuba isihloko sezinganekwane eziningi nezinsumansumane, futhi iye yagqugquzela abaculi nezimbongi kuso sonke isikhathi.

Ekuphetheni, INyanga isalokhu ingenye yezinto ezithakazelisayo nezibalulekile eMkhathini. Kusukela ekuhloleni kwayo abantu kanye nomthelela wayo Emhlabeni kuya endimeni yayo kwezamasiko nomlando, iNyanga iyaqhubeka nokusikhuthaza futhi kusimangaze. Kungakhathaliseki ukuthi siyibuka ngeso lesazi sezinkanyezi noma ngeso lomuntu ophuphayo, iNyanga ngokuqinisekile ingenye yendalo emangalisa kakhulu.

Mayelana nenyanga

Inyanga iyindikimba yemvelo yasezulwini ezungeza uMhlaba futhi iyisathelayithi yemvelo enkulu kunazo zonke emhlabeni wethu. Itholakala ebangeni elingamakhilomitha angama-384.400 ukusuka eMhlabeni futhi inomjikelezo ongaba amakhilomitha ayi-10.921. INyanga inesisindo esingaba ngu-1/6 soMhlaba kanye nokuminyana okungaba ngu-3,34 g/cm³. Nakuba iNyanga ingenawo umkhathi futhi ingenawo amanzi ebusweni bayo, ucwaningo lubonisa ukuthi kunezinguzunga zeqhwa emigodini esezingxoweni zayo.

INyanga ibalulekile Emhlabeni ngezizathu eziningana. Okokuqala, idlala indima ebalulekile ekugcineni ukuzinza kwe-eksisi yokujikeleza komhlaba. Lokhu kuqinisekisa isimo sezulu esizinzile emhlabeni wethu, ngaphandle kokwehla okungazelelwe kwezinga lokushisa noma izinguquko ezinkulu zesimo sezulu. Ngaphezu kwalokho, iNyanga iphinde ithinte amagagasi eMhlabeni, ngenxa yamandla adonsela phansi ewasebenzisa olwandle lwethu. Ngakho, izilwandle ziyahlukahluka ngobude kuye ngokuthi ikuphi kanye nesigaba seNyanga.

Inyanga ibe nendima ebalulekile emlandweni wesintu. Abantu bokuqala ababeka unyawo phezu kwayo kwakungamalungu emishini ye-Apollo 11 ngo-1969. Kusukela ngaleso sikhathi, kuye kwathunyelwa izinkonzo eziningana zokuhlola iNyanga, futhi ucwaningo lubonisa ukuthi kukhona amadiphozithi amanzi phezu kwayo. Ukwengeza, kukholakala ukuthi iNyanga ingaba yinsiza ebalulekile yokwenza ikoloni emkhathini ngenxa yokuba seduze noMhlaba kanye nezinsiza engazihlinzeka.

Funda  Ukubaluleka kwamanzi empilweni yomuntu - I-Essay, Report, Composition

Ziningi izinto ezishiwo ngeNyanga kuwo wonke umlando wesintu, futhi lendikimba yasezulwini ivame ukuba yindaba yezinganekwane nezinsumansumane. Kodwa-ke, iNyanga iyinto ebalulekile yokufunda kubacwaningi emkhakheni wesayensi yezinkanyezi kanye ne-astrophysics.

INyanga iyisathelayithi yemvelo yoMhlaba, iyisathelayithi yemvelo enkulu kunazo zonke esimiso sonozungezilanga, uma kuqhathaniswa nobukhulu beplanethi ezungezayo. Inyanga inezici ezihlukahlukene ze-geological, kusukela emigodini kanye nolwandle olumnyama kuya ezintabeni eziphakeme nezigodi ezijulile. INyanga ayinawo amandla kazibuthe aqinile, okusho ukuthi ichayeka ngokuqondile emisebeni yelanga nezinhlayiya ezishajwayo, ezingaba nomthelela emkhathini woMhlaba ngisho nobuchwepheshe besimanje.

Ngaphezu kweqhaza layo ocwaningweni lwesayensi, iNyanga isiphinde yaba isihloko esibalulekile ekuhloleni indawo yangaphandle kanye nemizamo yokufinyelela ezinye izindikimba zesibhakabhaka esimisweni sonozungezilanga. Ngo-1969, umkhankaso wokuqala womkhathi owenziwe umuntu wehlela eNyangeni, wavula indlela yemishini eyengeziwe futhi wandisa ulwazi lwethu ngeNyanga kanye nesimiso sonozungezilanga sisonke.

Ekuphetheni, INyanga iyindikimba yemvelo ebalulekile yasezulwini eMhlabeni ngenxa yezizathu eziningi, kusukela ekulondolozeni ukuzinza kwesimo sezulu kuya ethonyeni laso emanzini kanye namandla awo ocwaningo lwasemkhathini kanye nekoloni.

Ukwakheka mayelana nenyanga

Inyanga ngokuqinisekile ingenye yezinto ezibonakalayo zezinkanyezi esibhakabhakeni ebusuku ngakho-ke iyisihloko esithakazelisayo sokuqanjwa. INyanga iyindikimba yemvelo yasemkhathini ezungeza Umhlaba futhi iyisathelayithi yayo yemvelo kuphela. Inyanga iyathakazelisa ikakhulukazi ngokubuka okuningana, okuhlanganisa ezomlando, zamasiko nezesayensi.

Ngokomlando nangokwesiko, inyanga ibidlala indima ebalulekile ezimpilweni zabantu kusukela emandulo. Emasikweni amaningi, inyanga yayikhulekelwa njengonkulunkulu noma amandla kaNkulunkulu, futhi izigaba zayo zazihlotshaniswa nezici eziningi zokuphila, njengezolimo, ukudoba noma ukuhamba ngemikhumbi. Ngaphezu kwalokho, inyanga igqugquzele izindaba eziningi nezinganekwane, kuhlanganise nalezo ezikhuluma ngezimpisi nabathakathi.

Ngokwesayensi, inyanga iyinto ethakazelisa ukufunda. Nakuba iseduze noMhlaba, kunezinto eziningi ezithakazelisayo ezaziwa ngayo. Ngokwesibonelo, kukholakala ukuthi inyanga yavela ngenxa yokushayisana phakathi koMhlaba nenye indikimba yasezulwini eminyakeni engaba yizigidi eziyizinkulungwane ezingu-4,5 edlule. Inyanga nayo iyathakazelisa ikakhulukazi ngoba yome kakhulu futhi cishe ayinamoya. Lokhu kuyenza ibe indawo enhle kakhulu yokufunda umlando wesimiso sonozungezilanga kanye nomthelela we-meteorite.

Ngaphezu kwalokho, inyanga isaqhubeka nokubakhanga abantu namuhla, ngenxa yobuhle bayo nokubaluleka kwayo ekuhloleni indawo. Abantu okwamanje bazama ukuqonda okwengeziwe ngenyanga futhi banqume ukuthi ingaba yindawo esebenzayo yokuhlola kanye nokuba khona kwamakoloni esikhathini esizayo.

Ekuphetheni, Inyanga iyisihloko esithakazelisayo sezingoma ngenxa yomlando wayo ocebile namasiko, kanye nokubaluleka kwayo kwesayensi nokuhlola indawo. Umuntu ngamunye angathola umbono oyingqayizivele kulo mhlaba ongaqondakali futhi ohehayo wesibhakabhaka sasebusuku.

Shiya amazwana.