Ipu

Tusitala e uiga i Le taua o le aoga

 
O le a'oga ose nofoaga e mafai ai e tupulaga talavou ona atia'e tomai ma le poto e mana'omia e avea ai ma tagata matutua a'oa'oina ma saunia. I lea tulaga, e le mafai ona tuulafoaiina le taua o le aoga.

Muamua, o le aʻoga o se nofoaga e aʻoaʻo ai tupulaga talavou e fesoʻotaʻi ma fegalegaleai ma isi tamaiti aʻoga. I lenei auala, latou te atiina ae o latou tomai faʻaagafesootai ma aʻoaʻo e galulue i se 'au. O nei tomai e taua i le olaga matua, lea e manaʻomia ai fesoʻotaʻiga ma le galulue faʻatasi ma isi tagata i le toetoe lava o matata uma.

Lona lua, o le a'oga e maua ai avanoa mo tamaiti a'oga e atia'e ai o latou tomai tau a'oa'oga. I le taimi o le vasega, e aʻoaʻoina ai e tamaiti aʻoga mataupu e pei o le numera, saienisi, tusitusiga, ma talafaasolopito. O mataupu nei e fesoasoani ia i latou e atiaʻe mafaufauga faʻapitoa ma faʻafitauli faʻafitauli e taua i le olaga matua.

Tolu, o le a'oga e saunia tamaiti a'oga mo le avea ma tagata matutua e ala i le tu'uina atu o avanoa e a'oa'o ai. O nei avanoa e mafai ona aofia ai malaga i falemataaga poʻo isi nofoaga faʻale-aganuʻu, galuega suʻesuʻe, gaioiga faaopoopo, ma galuega faʻatino. O nei aafiaga e fesoasoani i tamaiti aoga e atiina ae tomai taʻitaʻi ma pulega taimi, ma saunia i latou mo le manuia i le avea ma tagata matua.

A o faagasolo taimi, ou te iloa atili ai le taua o le aoga i o tatou olaga. Muamua, o le aʻoga e maua ai le poto ma tomai e fesoasoani ia i tatou i o tatou olaga atoa. Pe tatou te talanoa e uiga i le matematika, gagana ese poʻo le talafaasolopito, o nei mataupu uma e mafai ona fesoasoani tatou te malamalama ai i le lalolagi o siomia ai i tatou ma atiina ae i le tele o vaega eseese.

E ese mai i le itu tau a'oa'oga, e maua ai fo'i e le a'oga avanoa e fegalegaleai ai ma fai faauoga umi. O iinei e mafai ai ona tatou feiloai i tagata e tutusa mea e fiafia i ai ma tuʻinanau, e mafai ona tatou atiina ae tomai faʻaagafesootai ma fatuina fesoʻotaʻiga lagolago. E le gata i lea, e mafai foi e le aʻoga ona tuʻuina mai ia i tatou avanoa e ofo atu ai ma auai i gaoioiga faaopoopo, lea e mafai ona fesoasoani ia i tatou e atiina ae tomai faʻaautaitai ma fausia se faila mataʻina.

Mulimuli ae le itiiti, e mafai ona avea le aoga ma se avanoa e atiina ae ma iloa ai o tatou tuinanau ma mea e fiafia i ai. E ala i mataupu eseese, gaoioiga faaopoopo ma talanoaga ma faiaoga ma tupulaga, e mafai ona tatou agai atu i vaega e sili ona tatou fiafia i ai ma e maua ai le faamalieina i se taimi umi. E mafai fo'i e le a'oga ona tu'uina mai ia i tatou avanoa e su'esu'e ai vaega fou, fa'amalosia lo tatou fia iloa ma atiina a'e lo tatou fatufatua'i.

I le faaiuga, o le aoga o se siosiomaga taua mo le atinaʻeina o tupulaga talavou ma mo a latou sauniuniga mo le olaga matutua. O tomai faʻaagafesootai ma aʻoaʻoga e atiaʻe i le aʻoga e taua mo le manuia i le olaga matua, ma o avanoa faʻapitoa e aʻoaʻo ai e le aʻoga e fesoasoani i tamaiti aoga e atiina ae tomai faʻaautaitai ma faʻateleina le talitonuina o le tagata lava ia. O le mea lea, e taua ai le faʻamaoni o tupulaga talavou i le aʻoga ma faia filifiliga sili e fausia ai se lumanaʻi manuia mo i latou lava.
 

Aotelega fa'atasi ai ma le fa'alupega"Le taua o le aoga"

 
I. Folasaga
O le a'oga o se tasi lea o fa'alapotopotoga fa'aagafesootai e sili ona taua, lea e iai sona sao taua i le fa'avaeina ma le atina'eina o tupulaga talavou. E maua ai e tamaiti aoga le malamalama, tomai ma agavaa e manaʻomia e ausia ai o latou gafatia atoatoa ma fausia se lumanaʻi manuia. O le mea lea, e le mafai ona manatu faatauvaa i le taua o le aoga.

II. O le matafaioi a le aoga i le fausiaina o tamaiti aoga
E taua tele le sao a le aʻoga i le faʻatulagaina o tamaiti aʻoga, i le aʻoga ma le tagata lava ia. E a'oa'oina e tamaiti a'oga mata'upu e pei o le matematika, Romanian, tala fa'asolopito ma le saienisi, ae fa'apea fo'i le auala e mafaufau loloto ai, fai fa'ai'uga ma fa'aalia manino ma maopoopo o latou manatu. E le gata i lea, o le aʻoga e tuʻuina atu ia i latou avanoa e atiaʻe ai tomai faʻaagafesootai ma faʻalagona e pei o le galulue faʻatasi, fesoʻotaʻiga ma faʻafitauli. O nei mea uma e taua mo lo latou manuia i le lumanaʻi.

III. O aoga o aoaoga
O a'oa'oga e tu'uina atu e le a'oga e maua mai ai le tele o fa'amanuiaga. O tamaiti aʻoga e mautu aʻoaʻoga e sili atu ona maua se galuega e lelei totogi, maua se tulaga lelei o le olaga, ma sili atu ona auai i totonu o latou nuʻu. E fesoasoani fo'i a'oga i tamaiti a'oga e atia'e mafaufauga faitio, fai fa'ai'uga poto, ma nofouta atili i le lalolagi o lo'o siomia ai i latou. O nei fa'amanuiaga fo'i e fa'alautele atu i le lautele o tagata, aua o le faitau aofa'i o tagata a'oa'oina e o'o atu ai i se sosaiete manuia ma mautu.

Faitau  Toa mo se Aso - Tala, Lipoti, Tusiga

I le tulaga o loʻo iai nei, o le aʻoga e fai ma sui o se faʻalapotopotoga taua i le atinaʻeina ma le aʻoaʻoina o le tagata. O aʻoaʻoga na maua i le taimi o aʻoga e iai sona aafiaga tele i le atinaʻeina mulimuli ane ma le manuia o le tagata. O le aʻoaʻoina o le poto fou, atinaʻeina o tomai ma agavaʻa, ae faʻapea foi le fegalegaleai ma isi tamaiti aʻoga ma faiaoga e fesoasoani i le atinaʻeina o tulaga taua e pei o le tiute, faʻaaloalo, agaga o le 'au ma le mafai ona faʻafetaui i tulaga fou.

O le isi itu tāua o le tāua o le aʻoga o le maua lea o le avanoa e maua ai faamatalaga ma le poto i se auala faatulagaina ma faatulaga. O le mea lea, e mafai e tamaiti aʻoga ona maua faʻamatalaga mai le tele o faʻalapotopotoga ma faʻamanuiaina mai se faiga faʻapitoa e faʻafetaui i lo latou tulaga o le malamalama. E le gata i lea, e ala i le aʻoga, e mafai ona logoina tamaiti aʻoga e uiga i avanoa o atinaʻe faʻapolofesa ma aʻoaʻoga ma mafai ona faia faʻaiuga faʻamaonia e uiga ia latou galuega i le lumanaʻi.

O le mea mulimuli ae le itiiti, o le aʻoga o se siosiomaga e mafai ona fausia ai faauoga tumau ma fegalegaleaiga taua mo tamaiti aoga. Fegalegaleai ma isi tamaiti aoga ma faiaoga e mafai ona taitai atu ai i le atinaeina o sootaga o le faatuatuaina ma le faaaloalo, lea e mafai ona tumau taua e tusa lava pe uma le aoga. O nei mafutaga faʻale-agafesootai e mafai ona faia se sao taua i le atinaʻeina o le faʻasinomaga patino ma fetuunaiga i le lalolagi lata ane.

IV. Fa'ai'uga
I le faaiuga, e le mafai ona manatu faatauvaa i le taua o le aoga. E maua ai e tamaiti aʻoga avanoa mo aʻoaʻoga faʻaleaʻoaʻoga ma le atinaʻeina o le tagata lava ia e mafai ai ona latou ausia o latou gafatia atoatoa ma fausia se lumanaʻi manuia. O le mea lea e taua ai le tuʻuina atu e matua, faiaoga ma faiga faʻavae aʻoaʻoga ma aʻoaʻoga lautele le gauai ma punaoa talafeagai e faʻamautinoa ai e maua uma e tamaiti aʻoga se aʻoaʻoga lelei.
 

Tulaga fa'amatala e uiga i Le taua o le aoga

 
O le aso na ou ulufale ai i le vasega muamua, sa ou lagonaina ai le fiafia tele ma le naunautai. Ua oo i le taimi ou te amata ai i le aoga, ma e ui ina ou le iloa po o le a le mea e faamoemoe i ai, ae sa ou naunau lava e iloa le lalolagi o aoaoga. I tausaga talu ai nei, ua ou iloa ai le taua o le aoga i o tatou olaga, e le gata i le taimi puupuu ma le umi.

Muamua lava, o le aʻoga e maua ai e i tatou le poto taua ma tomai e pulea ai o tatou olaga i aso faisoo. Tatou te aoao e faitau, tusitusi, fuafua ma fesootai lelei. O tomai masani ia tatou te faʻaaogaina io tatou olaga atoa ma e fesoasoani ia i tatou e faʻafetaui ai tulaga eseese, mai le faʻatau i le faleoloa, fesoʻotaʻiga ma tagata faigaluega poʻo le puleaina o tupe.

I le faaopoopo atu i lenei malamalama faavae, o le aʻoga e maua ai avanoa e atiina ae ai o tatou tomai faʻaagafesootai ma lagona. A o tatou faʻaaluina le taimi i se siosiomaga faʻatulagaina aʻoaʻoga, tatou te atiina ae tomai e pei o le felagolagomai, lagona alofa ma le puleaina o feeseeseaiga. O nei tomai e fesoasoani ia i tatou e avea ai ma tagata matutua maufaatuatuaina ma nofouta i le taua o sootaga vavalalata i o tatou olaga.

E le gata i lea, o le aʻoga e maua ai avanoa e suʻesuʻe ai mea tatou te fiafia i ai ma tuʻinanau. E ala i gaoioiga faaopoopo ma filifiliga o vasega, e mafai ai ona tatou mauaina ni taleni fou ma mea e fiafia i ai, faaleleia atili o tatou tomai ma atiina ae lo tatou fatufatuaʻi. O nei aafiaga e fesoasoani ia i tatou e maua ai ni faatonuga fou i le olaga ma faataunuu ai o tatou gafatia.

I le faaiuga, o le aʻoga o se vaega taua o tatou olaga, e le gata ina maua ai le poto faʻaleaʻoaʻoga, ae faʻapea foʻi ma avanoa e atiaʻe ai o tatou tomai faʻaagafesootai, lagona ma fatufatuga. E taua lo tatou auai malosi i le aʻoaʻoina ma faʻaaoga avanoa uma e ofoina mai e le aʻoga e atiaʻe ma faʻataunuʻuina o tatou gafatia.

Tuua se faamatalaga.