Ipu

Essay on the homeland na ou fanau ai

O lo'u tofi... O se upu faigofie, ae e loloto lona uiga. O le mea na ou fanau mai ai ma ola ae ai, lea na ou aoao ai ia avea a'u nei. O le nofoaga lea e foliga mai e masani ma filemu mea uma, ae i le taimi lava e tasi e matua lilo ma manaia.

I totonu o loʻu atunuu, o tulimanu uma o auala e iai se tala, o fale uma e iai lona talaʻaga, o vaomatua poʻo vaitafe uma e iai se tala faʻasolopito. O taeao uma ou te ala aʻe i le pese a manulele ma le manogi o mutia fou, ma i le afiafi e siosiomia aʻu e le leo filemu o le natura. O se lalolagi e fetaui lelei ma matagofie i tu ma aga fa'aonaponei.

Ae o loʻu atunuu e sili atu nai lo na o se nofoaga. O tagata o loʻo nonofo iinei e loto tetele ma faʻafeiloaʻi, saunia i taimi uma e tatala o latou fale ma fefaasoaaʻi fiafiaga o le olaga. E tumu auala i aso malolo, ma moli felanulanuaʻi ma musika masani. O le mea'ai suamalie ma le manogi o le kofe fa'ato'a uma.

O lo'u tofi ou te lagona ai le saogalemu ma le puipuia, aua e na'o lo'u lagona i le fale. O i inā na ou ola aʻe ai ma loʻu aiga ma na ou aʻoaʻoina ai le talisapaia o mea faigofie ma le tāua o le olaga. O iina na ou feiloai ai i au uo mamae ma faia ni manatuaga o le a ou faapelepele i ai e faavavau.

E pei ona ou fai atu, o le nofoaga na ou fanau ai ma ola aʻe ai sa telē sona aafiaga i oʻu uiga ma le auala ou te vaai ai i le lalolagi. A o ou laʻitiiti, sa masani ona ou alu i oʻu mātua matutua, o ē sa nonofo i se nuu filemu i le ogatotonu o le natura, lea e foliga mai e ese le alu o le taimi. O taeao uma lava e masani ai le alu i le vaieli i le ogatotonu o le nuu e aumai ai se vai inu fou. A o agai atu i le vaipuna, sa matou pasia ai ni fale tuai ma maotua, ma sa faatumulia o matou mama i le ea fou o le taeao i le manogi o fugalaau ma vao sa siomia ai mea uma.

O le fale o Tinamatua sa tu i le pito o le nuu ma sa i ai se togalaau tele e tumu i fugalaau ma fualaau faisua. O taimi uma lava ou te taunuu ai iina, ou te faaaluina le taimi i le togalaau, e suʻesuʻe laina uma o fugalaau ma fualaau faisua ma sogisogi i le manogi manogi o fugalaau o loʻo siomia ai aʻu. Sa ou fiafia e matamata i le susulu o le la o ta i luga o fugalaau fugalaau, liliu le togalaau i se faaaliga moni o lanu ma moli.

A o ou tuputupu ae, Na amata ona ou malamalama atili i le sootaga i le va o aʻu ma le nofoaga na ou fanau ai ma ola aʻe. Na amata ona ou talisapaia atili le filemu ma le natura o le siosiomaga o le nuu ma faauo atu i ona tagata. O aso uma lava, sa ou fiafia ai i a’u savaliga faalenatura, faamemelo i vaaiga matagofie o lo’u nuu moni ma faia ni uo fou. O lea la, o lo’u atunuu o se nofoaga e tumu i le matagofie ma le tu masani, o se nofoaga na ou fanau ai ma ola a’e ai, ma o manatuaga ia o le a ou teuina pea i lo’u loto.

Mulimuli ane, o loʻu atunuu e maua ai e loʻu loto le filemu ma le fiafia. O le nofoaga lea ou te toe foi mai ai i taimi uma ma le alofa ma ou te iloa o le a talia pea au. O le nofoaga lea ou te lagona ai o se vaega atoa ma fesoʻotaʻi ma oʻu aʻa. O le nofoaga o le a ou fiafia i ai ma mitamita ai.

O le laina pito i lalo, o loʻu talatuu o mea uma ia te aʻu. O i inā na ou ola aʻe ai, lea na ou aʻoaʻo ai e avea aʻu i le taimi nei, ma le mea na ou lagona ai le saogalemu i taimi uma. O le iloaina o tu ma talafaasolopito o lo'u nofoaga na tupuga mai ai na aumaia ai se lagona o le faamaualuga ma le talisapaia o o'u a'a. I le taimi lava e tasi, na ou iloa ai o loʻu talatuu o se punavai o musumusuga ma fatufatuga mo aʻu. O aso uma ou te taumafai e aoao atili e uiga i ai ma tausia laʻu sootaga malosi ma loʻu tuaa.

Ua ta'ua o "lo'u tofi"

O lo'u nu'u na ou fanau ai ma ou ola a'e ai, o se tulimanu o le lalolagi e pele ia te au ma aumaia ai ia te au lagona malolosi o le faamaualuga ma le avea ma se tasi. O lenei nofoaga o se tuufaatasiga atoatoa o le natura, tu ma aganuu, e tulaga ese ma faapitoa i laʻu vaai.

E tu i se nuu maotua, o loʻu nuu e siʻomia e mauga ma vaomatua mafiafia, lea e fefiloi faatasi ai le leo o manulele ma le manogi o fugālaau vao ma le ea fou ma le faafouina. O lenei tala faʻasolopito e aumaia ai ia te au le filemu ma le filemu i totonu, e masani ona ou maua ai le avanoa e toe faʻaleleia ai le malosi ma toe fesoʻotaʻi ma le natura.

Faitau  O'u Uo Fai Apaau - Tala, Lipoti, Fa'atulagaina

O lo'o fa'asaoina pea tu ma aga a le atunu'u e tagata o lo’u nuu. Mai siva fa'aletagata ma musika fa'aleaganu'u, i galuega taulima ma fa'ata'ita'iga a tagata, o fa'amatalaga uma o se 'oa taua o tu ma aga a le atunu'u. O tausaga uma lava e iai se tausamiga a tagata i totonu o loʻu nuʻu e potopoto ai tagata mai nuʻu lata ane e faʻamanatu ma faʻasaoina tu ma aganuu a le lotoifale.

E ese mai le natura faapitoa ma le aganuu, o loʻu atunuu foi o le nofoaga lea na ou ola aʻe ai ma loʻu aiga ma uo i le olaga atoa. Ou te manatua ma le fiafia loʻu laʻitiiti na faʻaaluina i le ogatotonu o le natura, taʻalo ma uo ma suʻesuʻeina i taimi uma nofoaga fou ma matagofie. O nei manatuaga e aumaia ai lava se ataata i ou foliga ma ou lagona ai le agaga faafetai mo lenei nofoaga matagofie.

O le talafaasolopito o nofoaga e mafai ona avea ma se auala e malamalama ai i lo tatou talatuu. E tofu le vaega ma ana tu ma aga, aganuu ma aganu'u e atagia ai le tala faasolopito ma le fa'afanua o lea nofoaga. E ala i le aʻoaʻoina e uiga i le tala faasolopito ma tu ma aga o lo tatou nofoaga, e mafai ai ona tatou malamalama atili i le auala na faʻaaafiaina ma faʻamatalaina ai i tatou e lo tatou talatuu.

Le si'osi'omaga faanatura na tatou fananau mai ai ma ola a'e e mafai foi ona i ai se aafiaga malosi i lo tatou faasinomaga ma o tatou vaaiga i le lalolagi. Mai o tatou mauga ma vanu i o tatou vaitafe ma vaomatua, o itu uma o lo tatou siosiomaga masani e mafai ona saofagā i le auala tatou te lagona ai le fesoʻotaʻi atu i lo tatou nofoaga ma isi ona tagata.

Ma le mea mulimuli, o lo tatou talatuu e mafai foi ona vaʻaia o se punavai o musumusuga fatufatuaʻi. Mai solo i le valiina, o lo tatou talatuu e mafai ona avea ma punavai e le gata o musumusuga mo tusiata ma fatuga. O vaega uma o lo tatou measina, mai laufanua faanatura i tagata o le lotoifale ma aganuu, e mafai ona liua i galuega o faatufugaga e faamatala ai le tala o lo tatou nofoaga ma faamanatu ai.

I le faaiuga, o loʻu talatuu o le nofoaga lea e faʻamatalaina ai loʻu faasinomaga ma ou lagona ai o aʻu moni lava o lenei fanua. O le natura, aganuu ma tagata faʻapitoa e faʻapitoa ma faʻapitoa i laʻu vaai, ma ou te mitamita e taʻua o loʻu fale.

Tulaga e uiga i measina

 

O loʻu atunuu o le nofoaga e sili ona ou lagona, le mea ou te maua ai o'u a'a ma le mea ou te lagona ua ou i ai. A o ou laʻitiiti, sa ou fiafia i le saʻolotoga ma le fiafia i le mauaina o tulimanu uma o loʻu nuʻu, ma ona laufanua lanumeamata ma fugalaʻau e faʻaofuina ai fanua i lanu manino ma le susulu. Na ou ola aʻe i se nofoaga talatala, lea e paʻia ai tu ma aga ma le mea e autasi ai tagata i se nuu malosi.

O taeao uma lava, ou te ala aʻe i le pese a manulele ma le manogi manaia o le ea fou o mauga. Sa ou fiafia e savali i auala gaoa o loʻu nuu, ma faamemelo i fale maa e mumu taualuga ma faalogoina leo masani o tatagi i oʻu taliga. E leai lava se taimi na ou lagona ai le tuuatoatasi pe faaesea, i se isi itu, sa siomia au i taimi uma e tagata na ofoina mai ia te au lo latou alofa le faatuaoia ma le lagolago.

I le faaopoopo atu i le matagofie o le natura ma le nofoaga matagofie, e mafai ona mitamita loʻu atunuu i se talafaasolopito mauoa ma manaia. O le falesa tuai, na fausia i sitaili masani, o se tasi o maa faamanatu tuai i le eria ma o se faailoga o le faaleagaga o loʻu nuu. O tausaga uma ia Aukuso, e fa'atulaga ai se fa'amanatuga tele e fa'amamalu ai le pule fa'aleagaga o le ekalesia, lea e potopoto ai tagata e fiafia fa'atasi i mea'ai masani, musika ma siva.

O lo'u nu'u na tupu ai a'u o se tagata, lea na ou aoaoina ai le taua o le aiga, faauoga ma le faaaloalo i tu ma aganuu na tuufaasolo mai i ou tuaa. Ou te fiafia e manatu o lenei alofa ma le pipii atu i nuu moni e tuufaasolo mai lea tupulaga i lea tupulaga ma o loo i ai pea tagata e faaaloalo ma alolofa i o latou measina. E ui ina ua ou tuua lenei nofoaga mo se taimi umi, o oʻu manatuaga ma lagona i ai e tumau pea e le suia ma manino, ma o aso uma ou te manatua ai ma le fiafia taimi uma na ou faʻaaluina ai iina.

Tuua se faamatalaga.