Nkhani za "Flight to Freedom - Ndikadakhala Mbalame"

Ndimakonda kuganizira momwe zingakhalire ndikuwuluka ngati mbalame. Kukhala womasuka kuwulukira kulikonse komwe ndikufuna, kusirira kukongola kwa dziko kuchokera kumwamba komanso kukhala womasuka kwenikweni. Ndimalingalira momwe zingakhalire kuti nditsegule mapiko anga ndi kugwira mphepo pansi pawo, kumva kamphepo kayekha ndi kunyamulidwa ndi mafunde amlengalenga. Ndikanakhala mbalame, ndikanaona dziko ndi maso osiyanasiyana ndikukhala mosiyana kwambiri.

Ndinkadzuka m’maŵa uliwonse dzuwa likutuluka m’mwamba n’kumauluka m’maganizo mwanga. Ndinkadikirira kuti mphepo ikhale yolondola kenako n’kutambasulira mapiko anga n’kuwulukira kutali. Ndinkakwera m’mwamba, kuti ndiyandikire kudzuwa ndi kuona mmene kuwala kwake kumaonekera m’nthenga zanga. Ndikanakhala womasuka ndi wokondwa kuti sindidzasamala za china chirichonse.

Ndikufuna kuwuluka ndikuwona dziko lonse lapansi kukongola kwake. Ndikufuna kuwona mitengo ndi mapiri, mitsinje ndi nyanja, mizinda ndi midzi. Ndikufuna kuwona mitundu ndi mawonekedwe, kununkhiza fungo ndikumva mawu kuchokera pamwamba. Ndikufuna kuwona chilengedwe ndikumvetsetsa momwe chimagwirira ntchito, kuwona anthu ndikumvetsetsa momwe amaganizira. Ndikadakhala paulendo wopitilira ndikumva wodalitsika kuti nditha kuwona dziko momveka bwino.

Koma chofunika kwambiri n’chakuti ndikanakhala mbalame, ndikanakhala ndi ufulu wouluka popanda malire. Sindikanaletsedwa ndi makoma kapena mipanda iliyonse, sindikanayenera kukhala m'dera linalake kapena kutsatira malamulo a anthu. Ndingakhale womasuka kusankha njira yangayanga ndikusankha komwe ndingawulukire. Ndikhoza kuyima kulikonse kumene ndimafuna ndikuyang'ana dziko lapansi pa liwiro langa.

Kugunda kwa mapiko kumayamba kufa ndipo pang'onopang'ono ndimadzimva ndikunyamulidwa pansi. Pamene ndikutsika, ndikuwona mitundu ikuyambanso kupanga mawonekedwe: zobiriwira za mitengo, buluu lakumwamba, lachikasu la maluwa. Ndikumva kukhumudwa pang'ono kuti ulendo wanga watha, komanso ndikuthokoza kwambiri chifukwa cha zochitika zapaderazi. Ndikanakhala mbalame, ndikanakhala ndi moyo mphindi iliyonse ndi zodabwitsa ndi chisangalalo monga momwe ndimachitira paulendowu, wogwidwa ndi kukongola ndi chinsinsi cha dziko lozungulira ine.

Ndikanyamuka pa ndege, ndinazindikira kuti moyo wa mbalame si wophweka ngakhale pang’ono. Pali zoopsa zambiri mumlengalenga, kuyambira kwa adani mpaka nyengo yoipa. Kuphatikiza apo, muyenera kupeza chakudya ndi pogona nokha ndi ana anu. Koma mosasamala kanthu za mavuto onsewa, ndingakhale wokondwa kukhala mbalame chifukwa ndimakhoza kuwuluka ndi kuwona dziko kuchokera kumwamba, kukhala ndi ufulu wowuluka kulikonse ndi kulikonse kumene ine ndikufuna.

Tsopano ndimaganizira mfundo yakuti mbalame zimagwira ntchito yofunika kwambiri pa chilengedwe cha dziko lathu lapansili. Amathandiza kubzala mungu ndi kufalitsa mbewu, ndipo mitundu ina imalamulira tizilombo ndi makoswe. Mbalame ndi chizindikiro chofunikira kwambiri cha momwe chilengedwe chilili, chifukwa zimakhudzidwa kwambiri ndi kusintha kwa chilengedwe komanso kuipitsa.

Pomaliza, ndikanakhala mbalame, ndikanakhala womasuka kuona dziko mosiyana kwambiri. Ndikanakhala wozunguliridwa ndi kukongola ndi kumasuka kotheratu kuwulukira kulikonse kumene ine ndikufuna. Kuthawira ku ufulu kukanakhala mphatso yaikulu kwambiri yomwe ndingalandire ndipo ndikanachita zonse zomwe ndingathe kuti ndisangalale ndi mphindi iliyonse ndikuthawa.

Buku ndi mutu "Dziko kudzera m'maso mwa mbalame: pakufunika koteteza mitundu ya mbalame"

 

Chiyambi:

Mbalame ndi imodzi mwamagulu ochititsa chidwi komanso osiyanasiyana a nyama padziko lapansi. Amadziwika kuti ndi zolengedwa zaulere, zowulukira kumalo aliwonse omwe akufuna, ndipo malingaliro awo adziko lapansi ndi apadera. Tsoka ilo, mitundu yambiri ya mbalame imakumana ndi zoopsa monga kutayika kwa malo okhala, kusaka kwambiri komanso kuwononga chilengedwe. M’nkhani iyi, tifufuza dziko kudzera m’maso mwa mbalame ndi kukambirana za kufunika koteteza mitundu ya mbalame.

Maso a mbalame

Chimodzi mwa zinthu zomwe mbalamezi zimakonda kwambiri ndi maso kwambiri. Mbalame zimakhala ndi maso omveka bwino komanso omveka bwino kuposa anthu, zomwe zimatha kusiyanitsa zinthu zabwino kwambiri komanso mitundu yomwe sitingathe kuiwona. Amathanso kuona mu ultraviolet spectrum, zomwe zimawathandiza kuti aziwona zizindikiro zowazungulira ndikuzindikira chakudya chomwe sichikuwoneka ndi maso. Masomphenya apaderawa amawathandiza kuti apulumuke m'malo awo achilengedwe ndikupeza chakudya ndi kuswana anzawo.

Zowopsa kwa mitundu ya mbalame

Komabe, mitundu yambiri ya mbalame imaika pangozi moyo wawo. Chimodzi mwa ziwopsezo zazikulu ndikuwonongeka kwa malo okhala, komwe kumachitika chifukwa cha kudula mitengo mwachisawawa, kukula kwa mizinda ndi kukula kwaulimi. Izi zimabweretsa kuwonongeka kwa malo osungiramo zisa komanso kuchepa kwa chakudya cha mbalame. Ndiponso, kusaka nyama mopambanitsa ndi kupha nyama popanda chilolezo kuli vuto lalikulu m’madera ambiri a dziko lapansi, makamaka kwa zamoyo zimene zili zofunika pa malonda. Kuonjezera apo, kuipitsa chilengedwe, kuphatikizapo kuwononga mpweya ndi madzi, kumawononga thanzi la mbalame komanso zachilengedwe zomwe zili mbali yake.

Kufunika koteteza mitundu ya mbalame

Kuteteza mitundu ya mbalame n’kofunika osati kungoteteza zolengedwa zokongolazi, komanso kusunga zachilengedwe komanso kuteteza zachilengedwe. Mbalame zimagwira ntchito yofunika kwambiri pakufalitsa mungu, kufalitsa mbewu komanso kuwongolera tizilombo.

Makhalidwe amitundu ndi zotsatira zake pa moyo watsiku ndi tsiku

Mtundu uliwonse wa mbalame uli ndi khalidwe linalake logwirizana ndi chilengedwe chawo. Mwachitsanzo, zamoyo zina zimakhala m’magulu akuluakulu, monga mbira, ndipo zina zimakhala paokha monga akadzidzi. Ndikanakhala mbalame, ndikanasintha khalidwe langa kuti ligwirizane ndi zamoyo zanga komanso malo amene ndimakhala. Ndinkachita chidwi ndi zizindikiro za m’chilengedwe komanso zizolowezi za mbalame zina m’derali kuti ndikhalebe ndi moyo komanso kuti ndizisangalala.

Kufunika kwa mbalame mu chilengedwe

Mbalame ndizofunika kwambiri kuti chilengedwe chikhale bwino. Zimagwira ntchito yofunika kwambiri popereka mungu ku zomera komanso kuteteza tizilombo tomwe tikukhalamo. Mitundu yambiri ya mbalame imakhalanso nyama zakutchire za makoswe ndi tizilombo, motero zimaonetsetsa kuti tizilombo toyambitsa matenda tizilombo toyambitsa matenda komanso timadya bwino. Ndikadakhala mbalame, ndikadadziwa kufunika komwe ndili nako m'chilengedwe ndikuyesa kuthandiza kuti chilengedwe chisamayende bwino.

Udindo wathu woteteza mbalame ndi malo awo okhala

Chifukwa cha kukwera kwa chiwerengero cha anthu ndi chitukuko cha anthu, mitundu yambiri ya mbalame ndi malo awo achilengedwe ali pangozi. Kugwetsa nkhalango, kukula kwa mizinda ndi kuipitsa nthaka ndi ena mwa mavuto aakulu amene akukhudza chilengedwe, ndipo tinganene kuti, mitundu ya mbalame. Monga anthu, tili ndi udindo woteteza chilengedwe komanso kuchitapo kanthu pofuna kuteteza ndi kusunga mitundu ya mbalame. Ndikanakhala mbalame, ndikanakhala woyamikira chifukwa cha zoyesayesa za anthu zotetezera malo anga ndi kutsimikizira tsogolo la zamoyo zanga ndi zina.

Kutsiliza

Pomaliza, chithunzi chowuluka momasuka mlengalenga ndikukhala mbalame chingatilimbikitse kulota zaufulu ndikuyang'ana dziko lapansi mosiyanasiyana. Koma nthawi yomweyo, tiyenera kuzindikira kufunikira ndi zofunikira za moyo wathu waumunthu. M’malo molakalaka titakhala chinthu china, tiyenera kuphunzira kuvomereza ndi kusangalala ndi zomwe tili, kuyamikira luso lathu la kulingalira ndi kumverera, komanso kugwirizana ndi ena. Ndi njira iyi yokha yomwe tingakwaniritsire zokhumba zathu zenizeni ndikukhala okondwa pakhungu lathu.

Kupanga kofotokozera za "Ndikadakhala Mbalame"

 
Ufulu Ndege

Monga mwana aliyense, kuyambira ndili wamng’ono ndinkafuna kukhala mbalame. Ndinkakonda kulingalira ndikuwuluka mumlengalenga ndikuyang'ana dziko kuchokera kumwamba, mosasamala komanso opanda malire. M’kupita kwa nthawi, loto limeneli linasanduka chikhumbo chofuna kukhala ndi ufulu wochita zimene ndimakonda komanso kukhala amene ndili. Motero, ndikanakhala mbalame, ndikanakhala chizindikiro cha ufulu ndi kudziimira.

Ndikhoza kuwuluka kutali, kumalo atsopano ndi osadziwika, ndikumva zatsopano ndikuwona dziko mwanjira ina. Pamene mbalame imamanga chisa chake ndikupeza chakudya chake, ndimadzisamalira ndekha ndi okondedwa anga, koma sindikanatha kulamulidwa kapena kukakamizidwa. Ndinkatha kuwulukira mbali iliyonse ndi kuchita chilichonse chimene ndikufuna popanda kuletsedwa ndi malamulo kapena malire.

Koma ufulu umabweranso ndi udindo komanso chiopsezo. Ndikhoza kukhala pachiopsezo cha ngozi monga alenje kapena kusintha kwadzidzidzi kwa nyengo, ndipo kufunafuna chakudya kungakhale kovuta kwambiri. Komabe, zoopsa ndi zovuta izi zitha kukhala gawo laulendo wanga ndikundipangitsa kuyamikira ufulu wanga kwambiri.

Pamene mbalame imawulukira kuthambo lotseguka, ndikufuna kukhala womasuka komanso wodziimira m'dziko lathu lapansi. Ndikufuna kuti ndizitha kupanga zisankho popanda kuweruzidwa kapena kusalidwa, kuti ndizitha kutsata maloto anga ndikukwaniritsa zolinga zanga popanda kuimitsidwa ndi malire kapena zopinga zilizonse. Ndikufuna kukhala ngati mbalame yomwe imapeza ufulu pakuuluka ndikupeza kukhutitsidwa pokhala nayo yokha.

Pomaliza, ndikanakhala mbalame, ndikanakhala chizindikiro cha ufulu ndi kudziimira. Ndikanawulukira kutali ndikupeza dziko lapansi, koma ndimadzisamaliranso ndekha ndi okondedwa anga. M'dziko lathu lapansi, ndikufuna kukhala womasuka komanso wodziyimira pawokha, kuti ndizitha kutsata maloto anga ndikukwaniritsa zolinga zanga, popanda zopinga kapena malire.